Stijgend water, zinkende steden: De worsteling van Venetië en Rotterdam met het landschap van lagune en delta

De worsteling van Venetië en Rotterdam met het landschap van lagune en delta

Samenvatting

Hoge waterstanden in steden in kust- en deltagebieden leiden sinds de laatste eeuwwisseling tot steeds meer problemen. Niet alleen veel steden in de ‘Global South’, met gebrekkige voorzieningen om zich tegen hoge waterstanden te verdedigen, kampen met toenemende overstromingen. Ook relatief rijke steden in Europa en de Verenigde Staten hebben alle redenen zich zorgen te maken, met de gevolgen van de orkaan Katrina voor New Orleans (2005) en Sandy voor New York (2013) nog vers in het geheugen. In Europa werd recent, in november 2019, de Grande Dame van steden in en aan het water, Venetië getroffen door het ernstigste acqua alta (hoogwater) sinds 1966. Grote delen van de stad stonden langere tijd onder water, met grote gevolgen voor de vele kunstschatten en monumenten, maar ook voor de economie, het welzijn en de bewoonbaarheid van de stad.
Enkele maanden later, in februari 2020, moesten in Nederland, door sommigen ‘de veiligste delta ter wereld’ genoemd, alle zeilen worden bijgezet om een combinatie van hoge waterafvoer door de rivieren en springtij op zee het hoofd te kunnen bieden. De vele rivierbedverbredingen die in de periode 2005-2015 zijn gerealiseerd in het kader van het nationale programma ‘Ruimte voor de Rivier’ konden nu voor het eerst hun nut bewijzen.
Grote delen van het rivierengebied, normaal in gebruik voor akkerbouw en veeteelt of als natuurgebied, werden gecontroleerd onder water gezet, waardoor overstromingen van steden langs de rivieren werden voorkomen. Dit procedé  bleek overal in het rivierengebied succesvol te werken – behalve in de regio Rotterdam, die buiten het programma ‘Ruimte voor de Rivier’ viel en geen voorzieningen kent voor tijdelijke rivierbedverbreding.